Żur żyniaty, zwany również żurem żeniatym, jako 69 produkt z województwa opolskiego, został wpisany na ministerialną Listę Produktów Tradycyjnych, w kategorii gotowe dania i potrawy. Wniosek o dokonanie wpisu został złożony przez Panie z Koła Gospodyń Wiejskich w Kujakowicach.
Żur należy do najstarszych potraw w naszym regionie. Jego nazwa pochodzi od niemieckiego słowa sauer, co oznacza kwaśny, ukiszony, zakwaszony. Żur żyniaty pamięta z domu rodzinnego większość mieszkańców Śląska Opolskiego. Ten przygotowany z dodatkiem ziemniaków, boczku lub swojskiej kiełbasy był bardziej odświętny, zwany właśnie żyniatym (ożenionym, bogatym). Ziemniaki do tego żuru podawane były na różne sposoby. Niektóre gospodynie gotowały ziemniaki pokrojone osobno, niektóre razem z wywarem i później dolewały zakwas, a jeszcze inne gotowały je całe, tłukły i takie na osobnej misce podawały na stół. Każdy nakładał sobie do żuru tyle ziemniaków, ile chciał. Jest to jedna z naszych najlepszych tradycyjnych zup, którą każdy lubi i kojarzy z rodzinnym domem.
Obecność żuru na stołach w naszych okolicach potwierdza wielu autorów książek o regionie opolskim, m.in. Wiesława Korzeniowska w opracowaniu pt. Codzienność społeczności wsi rejencji opolskiej w aspekcie zachodzących przemian (1815-1914), czy Anna Myszyńska w książce „Śląskie rozprawianie z okolic Białej, Głogówka i Krapkowic”.
W literaturze „żyniaty” czasami odnosi się do samych ziemniaków (gotowanych razem z zupą lub osobno) a nie do dodatku kiełbasy czy boczku. To świadczy o tym, że historia żuru jest bogata i gotowany był na kilka sposobów w różnych domach Śląska Opolskiego. Cechą wspólną na pewno jest to, że żur żyniaty to niewątpliwie potrawa tradycyjna i gotowana do dzisiaj przez wiele osób z naszego regionu.
Więcej informacji tutaj:
https://dziedzictwokulinarne.opolskie.pl/zur-zyniaty-zur-zeniaty/
