Masło czyszeckie

Wygląd zewnętrzny uzależniony jest od stosowanej formy. Najczęściej używaną formą jest prostokąt. Wszystkie formy wykorzystywane do produkcji masła posiadają z wierzchu ornament kwiatowy i karbowany bądź gładki bok. Dodatkową cechą charakterystyczną jest krzyżyk robiony na spodzie produktu

Kształt (zewnętrzny i na przekroju)

Jednolita bryła w kształcie prostokąta, koła lub walca

Wielkość

W zależności od użytej formy

Barwa (zewnętrzna i na przekroju)

Intensywnie żółta z połyskiem. W zależności od poru roku masło może mieć barwę ciemniejszą (późną wiosną, latem, wczesną jesienią), oraz odcień jaśniejszy (późną jesienią, zimą oraz wczesnaą wiosną). Zależność ta związana jest z żywieniem krów

Konsystencja, „wrażenie w dotyku”

Jednolita i zwarta konsystencja.

Smak i zapach

Smak i zapach maślany, kremowy
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego

W Cisku i okolicach, masło oraz inne przetwory mleczne wyrabiane były od stuleci, w każdym gospodarstwie. Tereny gminy zamieszkują w większości Ślązacy, w których tradycja samodzielnego wykonywania masła jest głęboko zakorzeniona: „(…) Jak boło za zimno, to se nie umiało zebrać i trza boło dolołć gołrczek Wrany wody. Bez lato zaś boło na opak. Za ciepły masło nie chciało stwardnąć i trza boło wyplompać ze studniy i w tyj zimny wodzie jy łochłodzić. Jeszcze trza boło jy połra raz dobrze wypłukać i wyrobić, a dziepiyro potyj ubić do wyparzony i wytarty solą drewniany maselniczki (…)” – A. Myszyńska „Śląskie rozprawianie”, str. 109. Domowy wyrób masła przywołany został również w pozycji pt. „Kultura ludowa śląskiej ludności rodzimej”, pod red. Doroty Simonides: „(…) masło wyrabiano w drewnianych maselniczkach tłuczkowych lub w spotykanych w większości gospodarstwach domowych maselniczkach kołyskowych, na biegunach, bądź w tzw. maszinkach (…). Masło płukano, solono i ubijano w faskach, aby je dłużej przechowywać, natomiast przeznaczone na sprzedaż formowano ozdobnie w drewnianych okrągłych „kwartkach” i podłużnych „półfuntkach” lub „osełkach” (…)”, (str. 64).

Najistotniejszym aspektem, który potwierdza wieloletnią tradycję wyrabiania masła czyszeckiego o wyjątkowych właściwościach jest położenie miejscowości oraz bardzo dobre warunki glebowe i środowiskowe. Okolice miejscowości Cisek porastają głównie łąki i obszary chronione, bogate w cenne ekosystemy. Wypasanie krów na tak dostatnich w wartości odżywcze terenach w Dolinie Odry, pozwala na pozyskanie mleka, z którego wytwarzane jest wyjątkowe w smaku i aromacie masło.

Współcześnie teren gminy Cisek jest jednym z nielicznych, gdzie występują gospodarstwa rolne zajmujące się chowem krów mlecznych. Masło czyszeckie do dnia dzisiejszego wytwarzane jest w domowych gospodarstwach, dzięki możliwości pozyskiwania mleka „prosto od krowy”.

Nazwa „masło czyszeckie” wywodzi się od starej nazwy miejscowości Cisek, która jest jedną z najstarszych wsi gminy. Wzmiankowana została po raz pierwszy w 1239 roku pod nazwą Chischi, później jako Cisko, Czisky, Czyszki, Czissek. Od lat mieszkańcy Ciska, mówią potocznie, że zamieszkują w Czyszkach.

Masło czyszeckie w dniu 2 marca 2020 roku na Listę Produktów Tradycyjnych zostało wpisane w kategorii: Oleje i tłuszcze (masło, margaryna itp.).