Wygląd:
Widoczne wyraźnie pokrojone w drobną kostkę kartofle, marchewki, ogórki i kawałeczki złocistego (stopionego) boczku wędzonego.
Kształt:
Sałatka podawana jest najczęściej w porcelanowej albo szklanej salaterce (kształt może być różny). Na wierzchu lekko zaznaczony kopczyk, odpowiednio udekorowany marchewką i jajkiem.
Barwa:
Sałatka jest kolorowa: żółto-czerwono-zielona (dominuje kolor żółtawy, tj. kolor kartofli). Widoczne są drobne złocisto-brązowe kawałeczki stopionego boczku.
Konsystencja:
Zwarta, gęsta, wilgotna.
Smak:
Zapach lekko kwaśny, smak ziemniaczano-cebulowo-ogórkowy.
Dodatkowe Informacje:
Sałatkę tego typu można nieco zmodyfikować: ogórek kiszony i boczek wędzony zastąpić ugotowanym i pokrojonym w kostkę selerem (ćwiartką) i pietruszką (3 sztuki). Wymieszać wszystko z majonezem (według uznania) i łyżką musztardy. Też jest bardzo smaczna. Można jeszcze zamiast boczku dodać drobno pokrojone śledzie w oleju – taką sałatkę podaje się np. podczas Wigilii.
Tradycja:
Kartoffelsalat (nazywana też szałotem śląskim lub szałotem kartoflanym z boczkiem wędzonym) przygotowywany był na wszystkie uroczystości rodzinne: chrzciny, komunie, wesela, pogrzeby, kiermasze i odpusty, a także na Wielkanoc i Boże Narodzenie (np. tradycyjnie podawano go na śniadanie wielkanocne, a w Wigilię zamiast boczku dodawano do niego drobno pokrojone śledzie w oleju). Elżbieta Łabońska, która zebrała i opracowała śląskie przepisy kulinarne, zarówno te starsze, jak i nowsze, przywołując Wielkanoc pisze m. in.: Świąteczną gościnę kończyła obfita kolacja składająca się z potraw pozostałych ze „święconki”, a wzbogacona o szałot kartoflany z boczkiem wędzonym, sałatkę jarzynową z majonezem podawaną do grzanych kiełbas lub ciepłą gotowaną szynkę podawaną do kapusty z grochem (zob. Śląska kucharka doskonała, zebrała i opracowała Elżbieta Łabońska, wstępem opatrzyła Dorota Simonides, Katowice 1996, s. 139). W Postscriptum autorka dodaje, że zawarte w książce przepisy kulinarne, zarówno te starsze, jak i nowsze, przekazuje jako część dorobku kulinarnego swojej matki Ireny Cieszkowskiej i swojego własnego oraz wielu wspaniałych gospodyń z Opolszczyzny, z woj. katowickiego i Cieszyna. W klasztorze w Popielowie uczono młode dziewczęta m. in. szycia i gotowania, w tym także przygotowywania kartoffelsalat. Jest to tradycyjna potrawa znana od pokoleń na Śląsku i w Niemczech. Dostępne są również materiały archiwalne dotyczące spraw żywienia i pożywienia ludności miejscowej i napływowej na Śląsku. Badania terenowe zostały przeprowadzone przez sekcję etnograficzną Instytutu Śląskiego w Opolu w latach 60. Znajdują się one w Archiwum PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu. W materiałach oznaczonych sygnaturą A 659 – POŻYWIENIE i POŻYWIENIE WESELNE, wieś Owsiszcze w pow. rac., znaleźć można wzmiankę na temat sałatki kartoflanej, zaś w materiałach oznaczonych sygnaturą A 653 – WESELE i POTRAWY WESELNE, wieś Dąbrówka Dolna w pow. opol., pojawia się następująca informacja: dawniej na kolację podawano tradycyjną potrawę „kartofelsalat”.
Kartoffelsalat wpisany został na listę produktów tradycyjnych 28 sierpnia 2006 r. 28w kategorii Gotowe dania i potrawy w woj. opolskim. Wpisu dokonała Pani Maria Sobota z Popielowa.
