Wygląd:
Zupa germuszka jest delikatna, pożywna i tania. Jest ona dość gęsta, zawiesista, o konsystencji rozgotowanego chleba. Kolor miąższu chleba z widocznymi kremowymi nitkami ściętego jajka i brązowymi ziarenkami kminku. Widoczne też ciemniejsze kawałki skórki od chleba.
Kształt:
Ponieważ zupa jest produktem płynnym, jej kształt zależy od naczynia, w którym się ją podaje, najczęściej jest to głęboki talerz lub miseczka.
Rozmiar:
W zależności od apetytu i liczby osób, dla których zupa jest przygotowywana.
Barwa:
Kolor miąższu chleba z widocznymi kremowymi nitkami ściętego jajka i brązowymi ziarenkami kminku. Widoczne też ciemniejsze kawałki skórki od chleba.
Konsystencja:
Zupa gęsta, zawiesista o konsystencji rozgotowanego chleba.
Smak:
Wyraźnie wyczuwalny zapach i smak kminku. Lekko słona. Jeśli doda się śmietany, zupa jest jeszcze delikatniejsza i bardziej kremowa.
Dodatkowe Informacje:
Potrawa, którą można szybko i bez dużego nakładu pracy przygotować. Pożywna i lekkostrawna.
Tradycja:
Germuszka jako zupa z chleba znana jest w kuchni śląskiej także pod nazwami bermuszka oraz warmuszka. Znane są też inne chlebowe zupy, lecz inaczej przyrządzane – wodzionka i sznelka (snelka). Te dwie ostatnie przygotowuje się bardzo szybko, gdyż wystarczy zalać pokrojony w kostkę chleb wrzącym wywarem, rosołkiem, doprawić solą, pieprzem i czosnkiem.
Germuszka należy do zup bardziej dietetycznych, lekkostrawnych i niedrażniących żołądka, podawanych dzieciom, kobietom w połogu, osobom starszym i chorym. Sporządza się ją na maśle, chleb rozgotowuje, czasami przeciera przez sito, zaciąga rozmąconym jajkiem lub żółtkiem, doprawia kminkiem i solą. Można ją przyrządzać z dodatkiem suszonych lub świeżych jabłek, śliwek i gruszek, a także gotować na mleku. Niemiecka nazwa germuszki – chlebowej zupy to Brotsuppe. Można ją przygotować jako danie bardziej wykwintne, przecierając rozgotowany chleb, dodając już na talerzu łyżkę śmietany, trochę wina lub zmienić smak przez dodanie suszonych lub świeżych owoców. Germuszka jest potrawą prostą i dość oszczędną, przygotowywaną najczęściej na wodzie.
Receptury na zupy na bazie rozgotowanego chleba można znaleźć w starych książkach kucharskich (np.: Kuchnia wzorcowa (brak roku wydania) s. 67, 68; Praktisches Kochbuch, von Davidis-Holle, Bremerhaven 1913, s. 65) często z informacją „zupa dla osób chorych” (Brotsuppe für Kranke), jak w tej ostatniej. Maria Wziątkowa, ur. 1896 – informatorka badań etnograficznych przeprowadzonych na Opolszczyźnie pod kierunkiem prof. Gładysza w 1963 r. podkreśla także, iż: jeszcze w okresie międzywojennym dawano codziennie położnicy lub chorym (zob. Materiały archiwalne dotyczące pożywienia ludności miejscowej i napływowej, Instytut Śląski Opole, sygnatura A 659/2). Odwiedziny położnicy, czyli nowiedziny określano też jako „iść z biermuszką”, czyli słodką polewką, co było związane z ofiarowaniem jej czegoś lepszego (zob. Z. Szromba-Rysowa, Pożywienie ludności wiejskiej na Śląsku Wrocław-Warszawa-Kraków 1978, s. 67, 72).
Nazwy tych zup znajdują się także w kartotece Słownika gwar śląskich zgromadzonej w Instytucie Śląskim w Opolu. Zarówno biermuszka, germuszka jak i warmuszka oznaczają „polewkę z rozgotowanego chleba z dodatkiem masła, kminku lub suszonych owoców”. Nazw tych używano zamiennie, chociaż ich budowa słowotwórcza i pochodzenie wskazują na pierwotne różnice.
Określenie biermuszka zawiera w sobie niemieckie Bier – piwo lub Birne – gruszka oraz Muß – kleik, coś rozgotowanego, bryjka, zaś germuszka została przyswojona do gwary śląskiej z gar – rozgotowany, przewarzony. Słowo to jest także widoczne w innej potrawie naszego regionu garus. Warmuszka jest tłumaczeniem niemieckiego gar //garen – rozgotowywać, czyli warzyć. W słowniku niemiecko-polskim z 1772 r. znajdujemy bardzo „kulinarne“ określenia tych wyrazów: Gar, mürbe gekocht, przegotowany, przewarzony (…) gar kochen, przewarzyć, przegotować (zob. S. Nałęcz Moszczenski, Zupełny Niemiecki y Polski Mownik mający naywiecey zażywane słowa y zwykłe Mowienia – kształty, tudzież przednieysze slowa w Sztukach y Rzemiesłach Leipzig 1772, s. 687). Przepisy na tę zupę znajdują się także w polskich i niemieckich książkach kucharskich z terenu Śląska, np. Oberschlesisches Kochbuch i Nowa kuchnia śląska.
